Piata Komenda

by Piotr Lipi

Overview

We wrześniu 1945 r. powstało Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, największe antykomunistyczne ugrupowanie w podziemnej Polsce. Wkrótce powołało swoje zagraniczne przedstawicielstwo zwane Delegaturą WiN.
Do grudnia 1947 r. działały cztery kolejne zarządy, częściej zwane komendami WiN. Ich historia to dzieje setek aresztowań, dziesiątków wykonanych wyroków śmierci.
W 1950 r. przed sądem postawiono IV Komendę. Komendanta Łukasza Cieplińskiego skazano na pięciokrotną karę śmierci i 30 lat więzienia. Adama Lazarowicza, zastępcę komendanta, na czterokrotną karę śmierci i 33 lata więzienia. Jednego dnia, 1 marca 1951 r., stracono na Mokotowie prawie całą IV Komendę WiN: siedem osób.
Ostatni żyjący członek IV Komendy WiN to Ludwik Kubik. Nie chce wracać do tamtych wydarzeń, mówi, że ciągle przeżywa śmierć kolegów.
Aresztowanych członków IV Komendy WiN jeszcze przesłuchiwano na Mokotowie, gdy w 1948 r. powstała V Komenda WiN. Była mistyfikacją. Stworzył ją III Departament Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Celem tej prowokacji, zwanej grą „Cezary", było ostateczne rozbicie WiN w Polsce i infiltracja zagranicznej Delegatury WiN, a za jej pośrednictwem zachodnich wywiadów.
Była to największa prowokacja komunistycznego kontrwywiadu w Polsce. Według danych MBP kierowało nią 67 funkcjonariuszy UB. Według danych Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu po zakończeniu prowokacji „Cezary" aresztowano 139 członków WiN, na więzienie skazano 55, na śmierć - 15. Dane są prawdopodobnie niepełne. Historycy sądzą, że represje mogły objąć ponad pół tysiąca osób.

Product Details

BN ID:	2940032952848
Publisher:	Piotr Lipi
Publication date:	12/21/2011
Sold by:	Smashwords
Format:	eBook
File size:	127 KB
Language:	Polish

About the Author

Rocznik 1967. Z wykształcenia prawnik, z zawodu reporter. Przez prawie dwadzieścia lat związany z „Gazetą Wyborczą”, w której publikował głównie reportaże historyczne. Jego teksty ukazywały się w również w „Radarze”, „Na przełaj”, „Po prostu”, „Polityce”, „Pressie”. W 1997 r. opublikował pierwszą książkę „Humer i inni”. Opowiadała o zbrodniarzach stalinowskich, którzy przeżyli bezkarnie kilka dziesięcioleci PRL-u, aby dopiero na starość stanąć przed sądem III Rzeczpospolitej. Autor otrzymał wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za reportaż, od którego pochodził tytuł książki. W 2001 r. ukazała się jego książka „Bolesław Niejasny” – opowieść o Bolesławie Bierucie, komunistycznym prezydencie Polski. Publikacja przerodziła się w cykl książkowy. Drugi tom, „Towarzysze Niejasnego”, poświęcony był współtwórcom komunistycznej Polski (gen. Karol Świerczewski, marszałek Michał „Rola” Żymierski, premier Józef Cyrankiewicz). Tom trzeci, „Ofiary Niejasnego” to historie tych, którzy walczyli z komunizmem (Stanisław Mikołajczyk, Jan Rodowicz „Anoda”, rotmistrz Witold Pilecki”). Kolejna książka to „Raport Rzepeckiego” – historia życia twórcy powojennego polskiego podziemia antytomunistycznego, a zarazem próba odpowiedzi na pytanie, kim był pułkownik Jan Rzepecki: bohaterem czy zdrajcą? Piotr Lipiński jest również współautorem kilku zbiorów reportaży (m.in. „Kraj Raj”, „Anna z gabinetu bajek”, „Nietykalni”.) W „Discovery Historia” prowadzi cykl „Zwarte szeregi”, prezentujący filmy dokumentalne. Wielokrotnie otrzymał wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za reportaże i nominacje do nagrody „Press” w kategoriach reportaż i wywiad. Scenariusz filmu dokumentalnego „Dzieci Wehrmachtu”, którego jest współautorem, powstał na podstawie jego reportażu „Zły mundur”, opublikowanego w „Dużym Formacie”. Dla cyklu TVP 1 „Zagadki tamtych lat|” zrealizował w 2009 r. dwa dokumenty „Siedem rolek pożądania”, opowiadający PRL-owską historię... papieru toaletowego oraz „Co się stało z polskim Billem Gatesem?” - barwny życiorys Jacka Karpińskiego, konstruktora polskich komputerów, skazanego na porażkę w komunistycznym kraju (trailer on IMDb.com „What Has Happened with Polish Bill Gates”). Film był prezentowany na festiwalach „Euroshorts” i łódzkim Festiwalu Mediów „Człowiek w Zagrożeniu”. W Łodzi zdobył nagrodę Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich.